نحوه تمیز کردن دندان -تمیز کردن دندانها بخشی از بهداشت دهان است که پلاکها را از سطح دندان جدا میکند و جلوگیری از ایجاد پوسیدگی دندان، التهاب لثه و بیماریهای پیرامون دندان شود. مردم به طور روتین دندانها و فضای بین دندان هایشان را توسط مسواک زدن پاک میکنند وبهداشت کار دهان و دندان، رسوباتی که بر سطح دندان ته نشین شدهاند و با مسواک از بین نرفتهاند، پاک میکند.
مسواک زدن
مسواک زدن مرتب و با دقت، از تشکیل پلاکهای باکتریایی جلوگیری میکند. این باکتریها، کربوهیدرات را از غذا متابولیزه و تبدیل به اسید میکنند. اسید موجب از بین رفتن مینای دندان میشود که در نهایت منجر به پوسیدگی، زردی دندان و دندان درد میشود. دندانپزشک برحسب میزان پوسیدگی، از پرکردن دندان یا روکش استفاده میکند. مسواک زدن مرتب از ایجاد این عوارض جلوگیری میکند. استفاده از خمیردندانهای حاوی فلوئورید و ضدپلاک میتواند این عوارض را کاهش دهد.
خمیردندانهای اولیه، حاوی سنگ پای پودر شده برای پاک کنندگی بودند. بعدها، پودرهای طعم دار به خمیردندانها اضافه شد تا طعم آنها را لذت بخش کند. در دههٔ ۱۹۲۰، خمیرهای طعم دار به جای پودرهای طعم دار، به خمیردندان افزوده شد و برخلاف خمیردندانهای امروزی، هیچ مادهٔ دیگری در آنها یافت نمیشد.
مسواکهای برقی بعدها اختراع شدند. این نوع مسواک برای افرادی که مشکل قدرتی یا سایر مشکلها در ناحیهٔ دست داشتند، اختراع شد ولی اکنون در سراسر جهان، مردم عادی نیز از این نوع مسواک استفاده میکنند. عملکرد مسواکهای برقی در پاک کردن پلاک و رسوبات دندان، تا حدودی برابر مسواکهای مرسوم است.
مسواک نمیتواند آلودگیهای داخل شیارهای سطح دندان، جایی که ۸۰٪ پوسیدگیها روی میدهد، را پاک کند. نوع دیگری از مسواکها لازم است تا خمیردندانهای حاوی فلوئورید را به درون شیارها و شکافها وارد کند تا باعث خنثی شدن اسید و حفظ مینای دندان شود.
نخ دندان زدن
علاوه بر مسواک، تمیز کردن بین دندانها مانع تشکیل پلاکهای باکتریایی روی دندان میشود. این امر توسط نخ دندان یا مسواکهای مخصوص بین دندانی صورت میگیرد. البته ۸۰٪ پوسیدگیها مربوط به شیارهای روی سطح دندان است ولی فضاهای بین دندان را میتوان همچنین با خلال دندان یا وسایل دیگر پاک کرد.
سایش
لزوماً فقط مسواک دندانها را تمیز نمیکند؛ از شاخههای بوته نیز میتوان استفاده کرد همچنین شیرهٔ آن بوته جای خمیردندان را میگیرد. در بسیاری از جاهای دنیا از این طریق دندانها تمیز میشود. در دنیای اسلام ، miswak یا siwak استفاده میشود که ریشه یا شاخهٔ بوتهاست و بنا به اعتقاد مردمان، خاصیت گندزدایی دارد
تمیز کردن تخصصی دندان
تمیز کردن دندانها (پروفیلاکسیس) توسط بهداشت کار دهان و دندان باعث از بین رفتن رسوبات زرد ویا پلاکهای روی دندان میشود که حتی در صورت تمیز کردن مرتب و دقیق دندانها هم ایجاد میشوند زیرا مناطقی در دهان وجود دارد که دسترسی به آن سخت است. ابزارهای متفاوتی برای این کار استفده میشود.
بیشتر بهداشت کاران دهان و دندان معتقدند که دندانها حداقل یک یا دو بار در سال باید تحت تمیزشدن تخصصی قرار بگیرند. امکان دارد که دفعات تمیز شدن دندانها به علت مداوای بیماریهای دهانی یا مشکلات دهان و دندان لازم باشد افزایش پیدا کند ولی به طور روتین، یک نوبت در سال کافی است. این کار اگر توسط پرتوی ایکس دندانپزشکی صورت بگیرد میتواند فقط چند سال یک بار انجام گیرد. بین هر نوبت مراجعه برای تمیز کردن دندانها، رعایت بهداشت عمومی دهان و دندان موجب میشود که پوسیدگیها و پلاکها کمتر شود.
پیچیدگیها
به طور کلی اگر این اعمال درست انجام نشود و برای مسواک یا نخ دندان فشار بیش از حد وارد شود، میتواند به لثه آسیب وارد سازد. فشار شدید پرزهای مسواک یا طریقهٔ نادرست زدن مسواک موجب لثه درد، از بین رفتن مینای دندان، التهاب لثه و خونریزی لثه شود. دندانپزشک و بهداشت کار دهان و دندان میتوانند روش صحیح مسواک و نخ دندان زدن را آموزش دهند.