سرطانهای شایع ناحیه صورت و گردن

سرطانهای شایع ناحیه صورت و گردن –

سرطان چیست؟

به طور ساده باید گفت در حالت عادی سلولهای بدن با نظم خاصی تکثیر شده، وظایف خود را انجام داده و با سلولهای دیگر همکاری می کنند و در زمان مشخص شده ای از بین رفته و جای خود را به سلول جدید می دهد. اگر به هر دلیلی این نظم رعایت نشود وسلولی به صورت افسار گسیخته به رشد و تکثیر ادامه دهد و وظایف خود را انجام ندهد و موجبات تخریب بافته های اطراف را ایجاد کند بعد از مدتی توده ای را تشکیل میدهد که به آن سرطان می گوییم. با علم و تکنولوژی امروزه بسیاری از سرطانها که در مراحل اولیه شناخته می شوند به کلی درمان شده و فرد پس از برطرف شدن بیماری می تواند به زندگی روزمره خود بازگردد. کافیست هر فرد مختصری در مورد علائم اولیه سرطانها بداند و در صورت مشاهده آنها جهت بررسی بیشتر به پزشک مربوطه مراجعه نماید.
در درمان سرطان، زمان نقش بسیار مهمی را بازی می کند. نباید فرصت را به راحتی از دست داد. فراموش نکنیم لحظه به لحظه توده سرطانی در حال رشد است و اگر در درمان تاخیر ایجاد شود ممکن است سرطان به مرحله غیر قابل درمان برسد.

مشکلات اصلی در تشخیص و درمان سرطان چیست؟

یکی از عمده ترین مشکلات قبل از تشخیص سرطان، بی توجهی بیماران نسبت به علائم اولیه است. بسیاری از بیماران به مدت چند هفته یا چند ماه علائم بیماری را داشته اند ولی به پزشک مراجعه نکرده اند و یا با یک بار مراجعه و عدم پاسخ درمانی از بررسی بیشتر صرف نظر کرده اند. به عنوان مثال یکی از بیماران با گلودرد به پزشک عمومی مراجعه می کند و با تشخیص گلودرد چرکی آنتی بیوتیک دریافت می کند. وضعیت بیمار بهتر نمی شود و علائم ادامه می یابد ولی بیمار مجدد به پزشک خود مراجعه نکرده و چندین بار خودسرانه آنتی بیوتیک و مسکن مصرف می کند. بعد از گذشت 2 ماه بیمار به دلیل گیر کردن غذا در گلو به اینجانب مراجعه نمود که درهمان معاینه اولیه توده ای مشاهده شد و با نمونه برداری تشخیص نهایی (سرطان زبان) مشخص گردید. فراموش نکنیم علائم سرطان مانند بسیاری از بیماریهای ساده است ولی تفاوت اصلی آنها این است که در سرطان علامت بیمار یا اصلا برطرف نمی شود و یا بعد از مدت کوتاهی مجدد عود کرده وعلائم جدیدی به آن اضافه می شود. بنابراین درصورتی که با یکبار مراجعه به پزشک درمان نشدید حتما مجدد به پزشک مراجعه کنید و موضوع را اطلاع دهید تا بررسی بیشتری شود.

مشکل عمده دیگر که بعد از تشخیص سرطان دیده می شود واکنش بیماران نسبت به تشخیص بیماری است. بعضی از بیماران، بیماری را انکار می کنند و تا مدتها به پزشک مراجعه نمی کنند و در زمان مراجعه بعدی، بیماری آنها به مرحله غیر قابل درمان می رسد. در یکی از بیمارانی که تشخیص سرطان حنجره داده شد و بیمار با برداشتن قسمت کوچکی از حنجره (که برای بیمار مشکلی در تکلم ایجاد نمی کرد) قابل درمان بود، بیمار به مدت یک سال برای درمان مراجعه نکرد. بعد از یک سال با حالت خفگی مراجعه نمود که این بار مجبور به برداشتن کل حنجره شدیم. خوشبختانه سرطان درمان شد ولی به قیمت از دست دادن کامل حنجره تمام شد. باید گفت که با تشخیص سرطان، بیمار بهتر است ظرف چند روز خود را برای شروع درمان آماده کند و این مدت به چند هفته یا چند ماه کشیده نشود.
نکته مهم دیگر این است که برای تشخیص و درمان هر سرطان، حتما با پزشک متخصص یا فوق تخصص مربوط به آن عضو مراجعه کنید. برای بهتر روشن شدن مطلب، به طور مثال برای سرطان پروستات و یا ریه، هیچ گاه با متخصص گوش و حلق و بینی مشورت نکنید.

یکی دیگر از مشکلات مهم درمان سرطان در جامعه ما این است که این بیماران (برای هزینه کمتر) اغلب به بیمارستانهای دولتی و مراکز دانشگاهی ارجاع داده می شوند. با وجودی که این مراکز با تمام توان کار می کنند ولی با مراجعه به این مراکز می توان شاهد بود که به دلیل ظرفیت محدود، پاسخگوی تمام بیماران نبوده و شروع درمان به چندین هفته و گاه بیش ازیک ماه بعد موکول می گردد. بدون شک در این حالت ضرر جانی بیمار بسیار بیشتر از صرفه جویی اقتصادی می شود. بسیاری از امکانات درمان سرطان در بخش خصوصی فراهم بوده و نوبت دهی سریعتر است. همان پزشکی که زمانی در مراکز دانشگاهی فعالیت داشته اکنون در مراکز خصوصی درمان می کند. فراموش نکنیم که زمان شروع درمان در سرطانها بسیار مهم است.
در زیر به سرطانهای شایع ناحیه صورت و گردن و علائم مهم آنها اشاره می کنیم:

سرطان پوست:

می تواند خود را به صورت زخمها بر روی بینی، گوشها، لبها و دیگر نواحی صورت نشان دهد. این زخمها بیش از یک ماه طول می کشد و می تواند ابتدا شبیه جوش باشد. به خالهایی که در این نواحی بزرگ شده و تغییر شکل می دهند نیز باید توجه شود. خوشبختانه بسیاری از سرطانهای پوست قابل درمان می باشد.

سرطان زبان:

معمولا به صورت زخم یا توده زبان که بیش از یک ماه طول کشیده خود را نشان می دهد. این سرطان در افراد جوان غیر سیگاری و خانومها شایعتر است. مواردی که زود تشخیص داده می شوند به راحتی قابل درمانند. از عوامل ایجاد کننده آن لبه های تیز دندانهای طبیعی و یا دندانهای مصنوعی شل است.

سرطان دهان:

بعضی از انواع آن در سیگاریها بیشتر است. به صورت زخمهای طول کشیده و یا توده های مخاطی خود را نشان می دهد. بسیاری از آنها در مراحل اولیه به درمان جواب می دهند.

سرطان حنجره:

این سرطان تقریبا مختص افراد سیگاری است و به صورت گرفتگی و تغییر صدای طول کشیده (بیش از 2 تا 3 هفته) خود را نشان می دهد. خوشبختانه این سرطان حتی در موارد پیشرفته نیز اغلب درمان پذیر است و اگر بیمار در مراحل اولیه مراجعه کند می توان بخشی یا کل حنجره را حفظ کرد.

سرطان غدد بزاقی:

این سرطانها اغلب خود را به صورت توده ای در جلو یا پایین گوشها و یا زیر فک نشان می دهد. این توده هیچگونه دردی ندارد و تنها به مدت طولانی (بیش از یک ماه) طول کشیده و بزرگتر می شود. درمان آنها به تشخیص زودرس و نوع سرطان بستگی دارد.

سرطان تیرویید:

خود را به صورت توده ای بدون درد در جلو یا یک طرف گردن نشان می دهد. این توده ممکن است چند ماه وجود داشته باشد و تغییر اندازه ندهد. خوشبختانه اغلب آنها حتی در مراحل پیشرفته نیز قابل درمان هستند مخصوصا آنهایی که در جوانان دیده می شود. باید به خاطر داشت که این سرطان ممکن است درافرادی که از قبل توده های خوشخیم تیروید دارند ایجاد شود بنابراین تمامی توده های تیرویید باید به طور دوره ای مورد معاینه قرار گیرند.

سرطان لوزه:

این سرطان خود را به صورت بزرگی یکطرفه لوزه نشان می دهد. در بعضی از افراد ممکن است از کودکی لوزه های دوطرف هم اندازه نباشند ولی هر گونه غیر قرینگی در اندازه لوزه ها که جدیدا ایجاد شده باشد نیاز به بررسی دارد. درمان این سرطان بستگی به تشخیص زودرس دارد.

بدخیمی در غدد لنفاوی:

غدد لنفاوی در نواحی مختلف صورت و گردن وجود دارند. آنها به طور طبیعی در عفونتها و التهابهای موضعی، بزرگ می شوند ولی اگر غدد لنفاوی بدون حضور عفونت بزرگتر از 10 تا 15 میلیمتر باشد باید بررسی شود. اغلب بدخیمیهایی که در غدد لنفاوی دیده می شوند بدون درد می باشند. درمان این سرطان بستگی به نوع آن دارد.

علائم مهم تومورهای خوش خیم و بد خیم در ناحیه سر و گردن

بهتر است در صورت مشاهده هر کدام از علائم زیر جهت معاینه کامل به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه نمایید.

1.

هر گونه زخم بر روی پوست یا داخل دهان و بینی که با درمان های معمولی بهبود نیابد و بیش از یک ماه طول بکشد.
2.

لمس هر گونه توده در زیر پوست یا داخل دهان که بیش از یک ماه طول بکشد و با درمان بهبود نیابد.
3.

گرفتگی و تغییر صدا که بیش از یک ماه طول کشیده باشد مخصوصا در افراد سیگاری.
4.

گرفتگی یکطرفه بینی و ترشحات یکطرفه همراه با خونریزی، که به مدت طولانی ادامه پیدا کند
5.

اشکال در بلع مواد غذایی مخصوصا اگر به صورت پیشرونده باشد